Kadınların İçindeki Sinsi Hastalık Çikolata Kisti (Endometriozis)

Acıbadem Mehmet Ali Aydınlar Üniversitesi Tıp Fakültesi, Kadın Hastalıkları ve Doğum Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Mete Güngör, 15 ile 49 yaş arasındaki her 10 kadından birinde görülen, iyi huylu fakat çoğunlukla ağrılı kronik bir hastalık olan Endometriozisin, uzun vadede, nodüllerin oluşmasına ve organların birbirine yapışmasına yol açtığını belirterek, “Endometriozis ayrıca dokulara vermis olduğu hasarlar nedeniyle kısırlığın da başlıca nedenlerinden biridir” dedi.

Kadın Hastalıkları alanında yürüttüğü sosyal sorumluluk projeleri ve Türkiye’de robotik cerrahi ile adından sıkça bahsettiren isimlerin başında hiç kuşkusuz Prof. Dr. Mete Güngör geliyor. Acıbadem Mehmet Ali Aydınlar Üniversitesi Tıp Fakültesi, Kadın Hastalıkları ve Doğum Anabilim Dalı Başkanı ve aynı zamanda da Acıbadem Maslak Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum, Jinekolojik Onkoloji Uzmanı olan Prof. Güngör, endometriozisin nedenlerini, risk gruplarını, bulgularını ve tedavi yöntemlerini BodrumDergi’ye anlattı...

Endometriozis nedir?

Rahim iç duvarını döşeyen dokunun (endometrium) rahim dışında bulunması durumudur. Bu endometrial dokular, karın zarı üzerinde, fallop tüplerinde, mesane, üreterler, barsaklar üzerinde ve yumurtalıklarda bulunabilir. Nadiren, bu dokular pelvis dışında uzak organlarda da görülebilir. Yumurtalıklardaki endometriozis lezyonlarının neden olduğu kistlere endometrioma veya çikolata kistleri denir. Bu endometriozis dokuları menstrual hormonlardan etkilenmektedir. Dolayısıyla döngüsel olarak büyüyüp kanamaya yol açarlar. Bu kanamalar, bulundukları yerlerde doku reaksiyonlarına, iltihaplara, yapışıklıklara ve kistlere neden olur. Uzun vadede, ağrılı nodüllerin oluşmasına ve organların birbirine yapışmasına yol açar. Endometriozis ayrıca dokulara vermis olduğu hasarlar nedeniyle kısırlığın da başlıca nedenlerinden biridir.

Endometriozis sıklığı

Endometriozis, genç kadınlarda ve üreme çağında (15-49 yaş arası) görülen iyi huylu fakat çoğunlukla ağrılı kronik bir hastalıktır. Günümüzde dünyada yaklaşık 176 milyon ve Türkiye’de 1.5 milyon kadında vardır. Yani üreme çağındaki her 10 kadından biri bu kronik hastalıktan muzdariptir.

Risk grupları

Yakın aile fertlerinde olanlarda, genel popülasyona göre 6 kat daha fazla endometriozis hastalığı görülür. Bu, genetik faktörlerin riski artırdığını düşündürür. İlk adet kanamanın erken yaşta olması (11 yaşından önce), sık (27 günden kısa aralıklarla), fazla ve uzun adet görmek (7 günden uzun), hiç gebe kalmamış ve doğurmamış olmak, yüksek düzeyde estrojene maruz kalmak, normal menstrüel kan akımını bozan yapısal anomalilerin varlığı, yağlı beslenme, fazla et ve kafein tüketimi endometriozis için diğer risk faktörleri olarak kabul edilmektedir. Gebelik, düzenli egzersiz ve geç adet görme endometriozis riskini azaltan faktörlerdir.

Nedenleri

Endometriozisin kesin nedeni hâlâ henüz bilinmemektedir. Olası nedenlerden birisi retrograd kanama dediğimiz endometrial dokunun tüplerden geriye doğru karın boşluğuna akmasıdır. Bu dökülen dokular, bu bölgede karın zarı ve diğer organlara yapışır. Bağışıklık sistemi zayıf olan kadınlarda bu dokular temizlenemez. Genetik yatkınlık diğer önemli nedenlerden birisidir. Bir diğer neden ise normal dokuların hormonlar veya immün faktörler nedeniyle endometriozise (transformasyon) dönüşmesidir. Nadiren bir başka neden ise endometrial dokuların kan veya lenf damarları yoluyla vücudun diğer bölgelerine taşınmasıdır.

Bulguları nelerdir?

Endometriozisin en önemli belirtisi kronik bir ağrıdır. Ağrı esas olarak adet döneminde ve ilişki sırasında görülür. Bir süre sonra adet döneminden bağımsız devamlı bir karın ağrısı olmaya başlar. Jinekolojik muayene sırasında şiddetli ağrı olur. Eğer endometriozis barsakları etkilemişse ağrılı dışkılama ve tıkanıklık meydana gelebilir. Mesaneyi etkilemişse kanlı idrar ve yanma şikayeti olur. Üreme organlarında meydana getirdiği hasarlar nedeniyle kısırlığa yol açabilir. Endometriozisi olan hastaların bir kısmında ise hiç belirti olmayabilir. Şiddetli adet ağrıları ve cinsel ilişkide ağrı çeken kadınların mutlaka doktora başvurmaları gereklidir.

Belirtileri özetlersek;

• Ağrılı adet görmek (Dismenore)

• Ağrılı ilişki (Disparoni)

• Barsak hareketleri ve idrar yaparken ağrı

• Aşırı kanama

• Kısırlık

• Diğer bulgular (kabızlık, şişkinlik, bulantı, yorgunluk hissi).
  

Bulguların şiddetinin hastalığın yaygınlığı ile korelasyonu gerekmiyor. Bazen hafif endometrioziste şiddetli ağrı olurken, şiddetli ve derin endometrioziste ağrı çok az olabilir.

Erken tanı nasıl konur?

Hastanın, şikayetlerinin ve kişisel hikâyesinin dinlenmesi çok önemlidir. Tanı için öncelikle bu şikayetleri olanlarda endometriozis akla gelmelidir. Daha sonra jinekolojik muayenede ağrı, hassasiyet ve kitle varlığı değerlendirilir. Özellikle transvajinal ultrasonografi ve fizik muayene ile bu bulgular teyid edilir. Ameliyat planlandığında hastanın Pelvik MR’nın yapılması ameliyat sınırlarının belirlenmesi ve hastaya nasıl bir cerrahi gerektiği konusunda bilgi vermek çok önemlidir. Kesin tanı laparoskopi ile çıkartılan dokunun patoloji tarafından incelenmesi sonucu konur.

• Fizik muayene

• Ultrason

• MRI

• Laparoskopi

Endometriozis hastalığı, miyomlardan sonra kadınlarda en sık görülen iyi huylu bir hastalık olmasına rağmen genelde hafife alınmaktadır. Ne yazık ki bu hastalık kadınlar arasında bilinmemektedir. Birçok kadın regl ağrılarının normal bir durum olduğunu ve bununla yaşamak zorunda olduğunu düşünmektedir. Bugün bile kadınlar kesin bir teşhis konulana kadar 7-11 yıl arasında bu hastalığın belirtilerinden acı çekmektedirler.

Bu hastalık genç kızlarda da görülür ve belirtiler göz ardı edildiği taktirde hastalık karşımıza daha ileri yaşlarda çok daha ilerlemiş, jinekolojik organlara zarar vermiş ve tedavisi daha kompleks bir hâle gelmiş olarak çıkar.

Daha ileri yaşlarda (40-50 yaş arası) ortaya çıkan endometriozis kistlerininde hafife alınmaması gerekir. Yumurtalıklarda meydana gelen bu kistlerin altından kanser çıkabileceği akılda tutulmalı ve bu yaş grubunda bu kistlerin nasıl olsa endometriozistir diye bekletilmeden ameliyat edilip patolojik incelemesinin yapılması gerekir.

Kısırlığa yol açar mı?

Endometriozisin kısırlığa yol açtığı ya da doğurganlıkta düşüşe sebep olduğu hâlen tartışmalı bir konudur. Endometriozis odakları özellikle tüplerde, yumurtalıklarda tıkanıklıklar ve yapışıklıklara yol açabilir ve bu da yumurtalıklardan yumurta salınımını ve transportunu engelleyerek kısırlığa neden olabilir.

Ayrıca endometriozis odaklarından salgılanan bazı maddeler de yumurta ve spermin döllenmesine veya rahim içerisine yerleşmesine engel olabiliyor. Yapılan çalışmalarda kısırlık nedeniyle hekime başvuran kadınlarda yüzde 15-55 oranında endimetriozis olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca endometriozisi olan hastaların 1/3-1/2’sinin gebe kalmakta zorlandığını görüyoruz. Her endometriozis hastalığı kısırlığa yol açmaz. Bazı hastalar kendiliğinden gebe kalabilirken, bazıları ise çeşitli yardımcı tedavi yöntemlerine gereksinim duyabiliyor.

Kansere neden olur mu?

Over kanserinin, endometriozisi olan hastalarda daha sık görüldüğü saptanmıştır. Bazı çalışmalar, endometriozisin riski artırdığını düşündürmektedir. Bu nedenle özellikle ileri yaşta görülen endometriozis düşündüğümüz over kistlerinin çok iyi değerlendirilmesi ve tercihen ameliyatla çıkartılıp patolojik değerlendirilmesinin yapılması tavsiye edilir.

Endometriozisin tedavisi

Hastalığın seviyesine, semptomlara ve çocuk sahibi olmak isteyip istemediğinize göre değişebilir. Endometriozis ilaç tedavisiyle, ameliyatla veya iki yolla birden tedavi edilebilir. Ağrının temel sorun olduğu durumlarda genel olarak önce ilaç tedavisi denenir.

1- İlaç Tedavisi

Non-steroid anti-inflamatuarlar: Sadece ağrıyı azaltır ancak lezyonu ortadan kaldırmaz.

Hormonal tedavi: Endometrial dokunun büyümesini engeller ve yeni implantların ve yapışıklıkların oluşmasını engeller. Ancak endometriozis lezyonlarının ortadan kalkmasını sağlamaz. Kullanıldığı sürede büyük oranda şikayetleri azaltır.

> Doğum kontrol hapları:

> GnRH agonist ve antagonistleri: Estrojen ve progesteron üretimini artıran hormonları (FSH, LH) bloke eder. Bu ilaçlar hastayı menopoza sokar, bu nedenle uzun süre kullanılmaz.

> Progestin tedavisi: (Mirena, Depo-provera, Visanne) Menstrüel kanamayı ve endometrial doku oluşumunu durdurur ve endometriozis şikayetlerini azaltır.

> Aromataz inbitörleri: Vücuttaki estrojen miktarını azaltır.

2-Cerrahi Tedavi

Endometriozisin esas tedavisi cerrahidir ancak her endometriozisi olan hastayı ameliyat etmiyoruz. Ameliyat doğurganlığı arttırmak ve ağrıyı azaltmak için tercih edilebilir. Ameliyat sırasında endometriozis dokuları ortadan kaldırılır. Cerrahi tedavinin tercih edildiği grup özellikle hayat kalitesini bozan şiddetli pelvik ağrısı olan ve ilaç tedavisine cevap vermeyen hastalar, endometriozisi olduğu bilinen, uğraştığı hâlde gebe kalamayan hastalar ve büyük çikolata kistleri olan veya endometriozis olduğu düşünülen şüpheli yumurtalık kistleri olan hastalardır.

Konservatif cerrahi:Bu tür cerrahi tedavide yumurtalık dokusu korunacak şekilde sadece kist çıkartılır ve varsa diğer endometriozis odakları temizlenir ve yapışıklıklar açılarak anatomi restore edilir. Eğer endometriozis varsa ve gebe kalmaya çalışıyorsanız, endometriozis kistlerini ve implantlarını cerrahi olarak temizlemek gebelik şansını artıracaktır. Ayrıca ağrı varsa cerrahi sonrası ağrıda ortadan kalkar. Ancak endometriozis lezyonlarının ve bulguların %10 ile %30 oranında geri dönebileceğini unutmamak lazım.

Bu ameliyatlar, tercihen Laparoskopik olarak yapılmalıdır. Bu yöntemle hastalar küçük deliklerden, üreme organlarına dokunulmadan ve daha yakın bir görüntü altında ameliyat olurlar. Böylece dokular daha az hasar görür ve hastalar daha çabuk iyileşirler. Bu ameliyatların bu konuda tecrübeli hekimler tarafından yapılması, hem hastanın doğurganlık ve hormonal fonksiyonlarının bozulmaması hem de hastalığın tekrarlama olasılığının azalması için çok önemlidir.

Rahim ve yumurtalıkların çıkartılması (Histerektomi ve ooforektomi): Endometriozisin en etkili tedavisidir. Ancak bu tedavide hastayı menopoza sokarız. Hastayı erken menopoza soktuğumuzda hayat kalitesi düşer. Rahmin çıkartılması aşırı kanama ve adet ağrısı bulgularını ortadan kaldırır. En son tercih olarak kullanırız.

Fertilite tedavisi: Eğer endometriozis nedeniyle gebe kalmakta sorun yaşanıyorsa kısırlık tedavisi (ovulasyon indüksiyonu, Tüp bebek tedavileri vb.) gerekebilir. Ancak burada kullanılan ilaçların endometriozisi büyütebileceği unutulmamalıdır.

Her endometriozis kisti operasyon gerektirir mi?

Her gördüğümüz endometriozis kistlerini ameliyat etmiyoruz. Hastanın şikayeti yoksa, kist çok büyük değilse (5 cm’den küçük) ve hasta genç ise bu kistleri bir süre takip edebiliriz. Çünkü bu hastalık %10-%30 oranında tekrarlayabilir. Bu nedenle ameliyat edeceksek önemli bir nedenimiz olmalıdır. Hastaların şiddetli ağrı şikayetleri varsa, tedaviye rağmen gebe kalamamışlarsa ve kistin kanser açısından şüpheli bir görüntüsü varsa o zaman ameliyat gerekir.

Derin endometriozis nedir ve nasıl tedavi edilir ?

Derin endometriozis, peritoneal boşluğun dışına veya pelvik organlara, barsak veya mesane duvarına 5 mm’den fazla girmiş olan endometriotik lezyonlar olarak tanımlanır. Derin endometriozis rahmin arkasında pelvik taban ve sinir yapıları üzerindeyse ağrı yapar. Bu ağrı adet ağrısı, ilişki sırasında ağrı ve bazende kronik pelvik ağrı şeklinde olur. Barsağı etkilemişse kanama, tıkanıklık, kabızlık, gaz şikayetleri, mesaneyi etkilemişse kanlı idrar, yanma, ağrı yapabilir. Yumurtalık ve tüpleri etkilediğinde bu organları kullanılmaz hâle getirip kısırlığa yol açabilir. Bazen bu bölgedeki sinirleri etkiler ve bu sinirlerin gittiği yerlerde (bel ve bacak ağrıları) çok şiddetli ağrılara neden olur.

Derin endometriozisin esas tedavisi cerrahidir. Bu cerrahi, bazen kanser cerrahisi kadar zor ve kompleks olabilir. Derin endometriozisde bu bölgedeki organlar birbirlerine yapışmıştır ve bazen barsak ve idrar yollarında tıkanıklıklara yol açmıştır. Ameliyat esnasında bu yapışıklıkları organlara zarar vermeden açmak, gerektiğinde tıkanıklık oluşmuş olan barsak ve idrar yolu bölümlerini çıkartmak ve tekrar uç uca bağlamak gerekir. Bu esnada hastanın organ fonksiyonlarını korumak için sinirlere zarar vermemek, yumurtalıkları korumak ve sonunda bu bölgeyi gebelik sağlayabilecek şekilde restore etmek gerekir. Bu ameliyatlar, anatomi daha yakından ve daha net görüldüğü için kapalı yöntemlerle laparoskopik veya robotik olarak yapılır. Bu ameliyatların özelliği nedeniyle konunun uzmanları tarafından multidisipliner bir anlayışla yapılması gerekir.

Kerry Borg, Tasarımlarıyla Özel Hissettiriyor

İzmirli tasarımcı Kerry Borg’un yaratıcı ve lüks dokunuşlarla hem gündüz hem gece giyilebilecek tasarımları, romantik, sofistike, güçlü ve cesur kadınlara hitap ediyor. Bu iddialı tasarımlar, Sevgililer Günü’ne hazırlanırken moda tutkunlarını özel hissettirecek.

Kerry Borg

Kerry Borg, #Youarespecial mottosuyla sadece birer adet ürettiği tasarımlarını

kerry-borg.com adresinden moda tutkunlarıyla buluşturuyor. Tasarımlar, ham dokuma ipek kumaşlar, özel Fransız danteller ve Swarovski broşlarla lüksü öne çıkarıyor. Modacıya merak ettiklerimizi sorduk.

Moda dünyası hangi yönleriyle sizi kendine çekti?

Moda dünyası; kumaşlar, dokular, renkler, desenler, formlar, yaratım süreci ve tasarımlarımın hayata geçişi... Tüm bunlar benim vazgeçilmezim, tutkum ve sonsuz hayalimdi. Çocukluk yaşlarımda, sabahın ilk ışıklarında büyüdüğüm semt Alsancak’ın sokaklarında saatlerce vitrinleri gezip kıyafetleri inceleyip, kendimi içlerinde uzun uzun hayal ederdim. Doğduğum ev, büyüdüğüm topraklar, coğrafya her zaman bana ilham verdi. Büyüdükçe, satın aldığım elbiseleri, kendime özgü dokunuşlarla değiştirmeye başladım. Bu süreç yıllar boyunca devam etti. Bu yaratımın verdiği haz ise tarifsizdi. Tasarladığım her parça, benim için paha biçilmezdi. Artık moda sayesinde, kendimi ifade etmenin yolunu bulmuştum. Bu zamana kadar hayatın bana sundukları, yaşadıklarımla beraber 2019 yılında annemin vefatının getirdiği farkındalık, yıllarca ertelediğim hayalimi gerçekleştirme arzumu kamçıladı. Vitrin camının yansımasında kendini kıyafetlerin içinde düşleyen o küçük çocuk, hayallerini gerçeğe dönüştürmek için yola çıktı... Şimdiyse olmak istediğim yerde, “Kerry’nin Vitrini” ndeyim. 1922’den bu yana şık ve özel tasarımlarıyla tanınan Borg Kuyumculuk’un kuruluşunun 99. yılında, ailemin nesillerdir süregelen zarafet ilişkisini genlerimde taşıyarak aynı özveri ile yarattığım “Kerry Borg” markasını moda dünyasına sunmak benim için büyük mutluluk.

İlk koleksiyonunuzun teması nedir?

Annem “Aude”nin adını taşıyan bu ilk koleksiyonumda doğallık ve lüks hissini yaşatacak unsurları bir araya getirdim. Uçuşan ipek elbiseler, el nakışlı ve işlemeli denim kumaşlar, fırfırlı pantolonlar, ham dokuma ipek şortlar, el boyaması etekler, Fransız dantel gömlekler, Swarovski broşlarla süslenmiş ipek tulumlar, koton ceketler, file montlar, el örgüsü deri elbiseler, el yapımı düğmeler var. Kısacası yaratıcı ve lüks dokunuşlarla hem gündüz hem gece giyilebilecek o özgün vitrini, tüm romantik, sofistike, güçlü ve cesur kadınlar için tasarladım.

Markayı diğerlerinden farklı kılan özellik nedir?

Kerry Borg

Kerry Borg markasının en önemli özelliği, tasarımların sınırlı sayıda üretilmiş olmaları. Aslında, birçok markayı uygun fiyatlara satın alma özgürlüğünün olduğu bu çağda, benim benimsediğim konsept bayağı iddialı. Belki de bir zamanlar ulaşılmaz olan birçok lüks markaya ulaşabilmek, bende özel ve sınırlı sayıda üretim yapma isteğini doğurdu. Hayatımın her alanında özel bir kesime hitap ettim. Pilates dersi verdiğim dönemlerde dahi daima kişiye özel çalıştım. Belki de az ve öz olan her şey değerli benim için. Giyim tarzı ile özgün olmayı tercih eden herkesin, satın aldığı her parçanın sınırlı sayıda olduğunu bilmesinden ayrı bir haz alacağını düşünüyorum.

Tanzanya’daki Milas Akıllı Köyü

Muğla’nın Milas Devlet Hastanesi’nde yaklaşık 22 yıldır görev yapan Genel Cerrahi Uzmanı Op. Dr. Süleyman Koç, sadece sınırlarımızda değil, uzak coğrafyalarda da yardıma ihtiyacı olanlara umut oluyor. Koç, uzun yıllardır Afrika ülkelerinde hazırladığı projelerle çocuklara ve köylere hayat veriyor. Somali ve Tanzanya’da katkı sağladığı sağlık hizmetlerinin yanı sıra köylere su götüren Koç, suya kavuşturduğu köylerde tarım projelerini de hayata geçiriyor. Tarım projeleri sayesinde çevredeki köylerin de gıda ihtiyacı karşılanmış oluyor.

Siz nasıl akıllı köy yaptırabilirsiniz?

Bağışçılar akıllı köylerin isterlerse tamamına ya da sadece su, tohum bankacılığı, güneş kiti alanlarından birini seçerek destek verebiliyorlar. Şimdiye kadar 130 köyün dönüşümünü gerçekleştiren IDEA Universal’e siz de destek vererek su ve gıda hayali kuran bir köyü akıllı köye çevirebilirsiniz. Eğer sıfırdan bir proje tercih etmezseniz Genel Cerrahi Uzmanı Op. Dr. Süleyman Koç’un Tanzanya’daki Kichwele bölgesindeki Milas Akıllı Köyü’ne de katkı sağlayıp projenin etki alanını artırabilir, onun yaşamları dönüştürmesine yardımcı olabilirsiniz.

Op. Dr. Süleyman Koç’un IDEA Universal (Uluslararası Kalkınma ve Çevre Derneği) iş birliğiyle yaptırdığı Milas Akıllı Köyü, yöre halkına sürdürülebilir su, gıda ve enerji sağlıyor. Tanzanya’nın aşırı yoksul Kichwele bölgesindeki akıllı köy projesi, çocuk ölümlerini azaltıyor, gıdaya ve gelire erişimi artırıyor, eğitime katkıda bulunuyor.

Milas Akıllı Köyü büyümeye devam ediyor

Genel Cerrahi Uzmanı Op. Dr. Süleyman Koç “Milas Akıllı Köy” projesini nasıl hayata geçirdiğini şu sözlerle anlatıyor: “Projeyi hayata geçirirken temiz su, sürdürülebilir tarım, yenilenebilir enerji ve alternatif eğitim imkânları oluşturabilmek için yardım çağrısında bulunduk. Milas Akıllı Köy Projesi ile köye her türlü insani yardımı gerçekleştirmek istediğimizi anlattık. Afrika için yıllardır kalıcı iyilikler oluşturan, merkezi İstanbul’da bulunan ve Yönetim Kurulu Başkanlığı’nı Hayri Dağlı’nın yaptığı IDEA Universal Derneği ile birlikte sürdürdüğümüz, şu anda hayata geçirmeye devam ettiğimiz ve her biri toplam 120 bin TL’ye mal olacak Milas Akıllı Köy Projesi için 32 bin TL’yi topladık. İlk olarak köyün suyunu çıkardık, depo ve çeşmeleri yaptık. Milas Akıllı Köy Projesi’ne isteyen 10 bin TL verip adına bir çeşme yaptırabiliyor. İlk olarak Milas Sanayi Sitesi esnaflarından Erbil Esenkaya ve eşi Ayşen Esenkaya adına bir çeşme yaptırdık. İnsanlar projeyi öğrendikçe ilgi ve yardımları da artıyor. İnsanlık uğruna bir katkımız ve hizmetimiz olsun diyenleri bu projeye destek vermeye çağırıyorum.”

Salgına karşı sanitasyon daha da önem kazandı

Tüm dünyayı etkisi altına alan COVID-19 salgınında, ikinci yılı geride bıraktığımız şu günlerde temiz suyun önemi çok daha iyi fark edildi. Ancak hâlen dünyadaki 2,2 milyar çocuğun neredeyse yarısı su, gıda, sağlık ve eğitim gibi temel hizmetlere yeterli seviyede erişemiyor. Ne yazık ki 50’den fazla ülke, Dünya Sağlık Örgütü’nün (WHO) eylül ayı sonuna kadar koyduğu ‘nüfusun en az yüzde 10’unun aşılanması’ hedefini tutturamadı. Bu ülkelerin çoğu Afrika’da bulunuyor. Özellikle bu dezavantajlı coğrafyalarda faaliyet gösteren IDEA Universal (Uluslararası Kalkınma ve Çevre Derneği), Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri doğrultusunda toplumların su, gıda, enerji ve eğitim gibi temel ihtiyaçlarının sürdürülebilir ve doğa ile uyumlu biçimde giderilmesi için yenilikçi, bilimsel ve etkili programlar üretiyor, uyguluyor ve onları takip ediyor. Kuruluş; Afrika, Asya ve Anadolu’daki inovatif ve sürdürülebilir projelerini “Geleceği dönüştür” mottosuyla tek seferlik ya da düzenli bağışlar sayesinde gerçekleştiriyor.

IDEA Universal’in geliştirdiği akıllı köy projeleri nasıl oluşuyor?

IDEA Universal’in (Uluslararası Kalkınma ve Çevre Derneği) geliştirdiği akıllı köy projelerinde öncelikle su ve gıdaya erişemeyen dezavantajlı coğrafyalar, saha gönüllülerinin de yönlendirmeleriyle belirleniyor. Sonraki aşamada ortak koordinasyon ve çalışma planı için bölgenin yerel yönetcileriyle iletişime geçiliyor. Her şeyin başı su olduğu için akıllı köyün inşasına su projesiyle başlanıyor. Bölgede yeraltı suyuna ulaşmak için derinliği 70-120 metre arasında sondaj kuyuları açılıyor. Ulaşılan temiz suyun evlere dağıtımı için su kuleleri yapılıyor ve güneş enerjili akıllı pompalar kullanılıyor. Kuledeki su, yerçekimi kuvvetiyle köyün çeşitli yerlerine yapılan çeşmelere dağıtılıyor. Suyun dağıtımından sonra köyün gıda ihtiyacını sürdürülebilir şekilde sağlamak için tarım adımına geçiliyor.

Bu kapsamda köy halkına tohum desteği ve sürdürülebilir tarım eğitimi veriliyor. Ve üçüncü aşamada enerji geliyor. Köyde her eve 15 saat aydınlatma sağlayan güneş kitleri sağlanıyor. Su ve elektrik sorunu çözülen köyde çocuklar, su taşıma yolculuklarına ayırdıkları süreyi veya akşamları eğitimlerine veriyorlar. Eğitim adımı da bu sayede sağlanmış oluyor. Tüm bu sürecin sonunda köyler doğa dostu yöntemlerle su, gıda, enerji ve eğitime ulaşıyor. En önemlisi de bu aşamalardan sonra dışarıdan yardıma ihtiyaç duymayan kendi ayakları üzerinde duran akıllı köylere dönüşmüş oluyorlar. Akıllı köyleri günbegün takip etmek de mümkün. IDEA Universal’in sitesinden her an güncellenen etki haritası bölümünden bağışın yolculuğunu, hangi ülkede, hangi köyde, nereye ne yapıldığını takip etmek mümkün.

IDEA Universal hakkında

IDEA Universal (Uluslararası Kalkınma ve Çevre Derneği), 2016 yılında Hayri Dağlı’nın öncülüğünde daha iyi, adil, eşitlikçi ve barışçıl bir yeryüzü hayal eden gönüllüler tarafından kuruldu. Açlık ve yoksullukla mücadele eden unutulmuş coğrafyalarda yaşayan halkları ve çevrenin yüksek yararını gözeten IDEA Universal Derneği; şeffaflık, katılım, hesap verebilirlik, tarafsızlık ve bağımsızlık ilkelerini öncelikli olarak benimsemiştir. IDEA Universal Derneği, yeryüzünün su, gıda, enerji ve eğitim sorunlarını sürdürülebilir biçimde çözmek için yenilikçi ve bilimsel projeler yürütüyor. Bu projeleri yerelde çalışan halkla birlikte hareket ederek, ihtiyaca yönelik, kalıcı ve sürdürülebilir bir şekilde hayata geçiriyor. IDEA Universal Derneği yürüttüğü proje ve faaliyetlerinde yerel yönetimler de dahil olmak üzere birçok uluslararası ve ulusal sivil toplum kuruluşu ile işbirliği içinde çalışıyor. IDEA Universal Derneği, 2021 itibariyle Tanzanya, Madagaskar, Nepal, Senegal, Gambiya ve Türkiye’de toplam 250.000 insana sürdürülebilir temiz su, gıda, enerji, eğitim ve gelir elde etme imkânı sağlamış bulunuyor.